Ұлан-Батыр қ., Моңғолия, 2025 жылғы 13–15 тамыз

Іс-шара тақырыбы қаржылық тұрақтылықты арттырудың және проблемалық кредиттерді (NPL) реттеуді жеделдетудің озық стратегияларына, соның ішінде саясатқа, инвестициялар мен инновацияларға арналды.

Форумға мемлекеттік органдардың, өңірлік қаржы институттарының, жеке компаниялардың өкілдері және жетекші халықаралық сарапшылар қатысты. Талқылаулар аясында жұмыс істемейтін активтерді басқару саласындағы заманауи трендтер мен сын-тегеуріндер қаралды, сондай-ақ оларды тиімді шешудің жолдары ұсынылды.

Форум проблемалық активтерді басқару индустриясында жаңа трендтерді қалыптастыруды жалғастыруда. 2025 жылы дәстүрлі тақырыптарды талқылауға жаңа бағыттар қосылды, атап айтқанда, стрестік активтерді бағалау дәлдігін арттыру, берешекті реттеу процестерін оңтайландыру және стрестік активтер саудасы процесінің ашықтығын барынша арттыру үшін жасанды интеллект, блокчейн және цифрлық платформалар қолданылды.

Бағдарламаны «Қаржылық тұрақтылықты қамтамасыз ету: жүйелік тәуекелдерді еңсеру және дағдарыстарға дайындық» тақырыбындағы пленарлық отырыс ашты.

Осы сессия аясында жүйелік қаржылық тәуекелдер, макроэкономикалық сын-тегеуріндер және қаржылық тұрақтылықты нығайту саясаты мәселелері қаралды. Сарапшылар жаһандық нарықтық құбылмалылықты, борыштық тәуекелдерді және дағдарыстардың алдын алудағы реттеуші органдар арасындағы үйлестірудің рөлін талқылады. Қаржы институттарын нығайту және олардың сыртқы күйзелістерге төзімділігін арттыру стратегиялары ұсынылды, оның ішінде реттеу мен саясатты үйлестіру, инновацияларды енгізу, SupTech (қадағалау технологияларын) қолдану, капитал нарықтарын дамыту және мемлекеттік-жекешелік әріптестік (МЖӘ) бар.

Халықаралық есеп айырысу банкінің (BIS) Инновациялық хабының Сингапур орталығының басшысы Маха Эль Димачки Глова ханым дағдарыстарды тиімді басқару үшін реттеушілер мен қадағалаушы органдар арасындағы үйлестірудің негізгі маңызын атап өтті. Өз презентациясында ол сондай-ақ инновациялар мен SupTech-тің маңызды рөлін атап өтті. Бұл — қадағалаушы органдар деректерді жинау, өңдеу және талдау үшін қолданатын технологиялар. Ол тәуекелдерді тиімдірек анықтауға және нормативтік талаптардың сақталуын қамтамасыз етуге мүмкіндік беріп, осылайша қаржы жүйелерінің тұрақтылығын күшейтеді.

АДБ, ERDI, ERCI директоры Джон У Кан мырзаның модераторлығымен өткен панельдік пікірталас барысында қатысушылар – Ходжон Ким мырза (Эквадормен білім алмасу жөніндегі Корея бағдарламасының аға кеңесшісі), Рачита Гулати ханым (АДБ институтының зерттеуші-экономисі) және Борхуу Готов мырза (Моңғолия банкінің тәуекелдерді бағалау бөлімінің директоры) – капитал нарықтары дағдарыс жағдайында тұрақтандырушы рөл атқара алатынын атап өтті. Институттардың тиімді дайындығы капитал буферлерін қалыптастыру, стресс-тестілеу жүргізу және қадағалау құралдарын қолдану арқылы қамтамасыз етіледі.

Рачита Гулати ханым өз презентациясында Азия елдері экономикасының тұрақтылығына осындай тетіктердің оң әсерін растайтын зерттеу нәтижелерін ұсынды. Өсу әлеуеті жоғары, бірақ айтарлықтай валюталық құбылмалылық пен борыштық тәуекелдерге ұшыраған экономикалар – шекаралық нарықтардың осалдығына ерекше назар аударылды. Сондай-ақ, қаржы жүйесінің тұрақтылығын нығайтудағы мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің негізгі рөлі атап өтілді. Оңтүстік Кореядағы үйлестірілген дағдарысқа қарсы шаралардың мысалдары келтірілді, онда үкімет, орталық банк және реттеушілер арасындағы тиімді өзара іс-қимыл қабылданған шаралардың жоғары нәтижелілігін қамтамасыз етті.

Келесі панельдік сессия «Проблемалық кредиттер нарығының әлеуетін ашу: инвестициялар, инновациялар және өңірлік өсу» тақырыбына арналды.

Қатысушылар NPL-ді реттеу тиімділігін арттыру және Азия елдеріндегі инвестициялық тартымдылықты арттырудың нарықтық стратегияларын талқылады. Екінші деңгейлі нарықтың өсуіне және инвестициялар тартуға ықпал ететін саясатқа, нарықтық ынталандыруларға және қаржылық инновацияларға ерекше назар аударылды.

АДБ, ERDI, ERCI өңірлік ынтымақтастық жөніндегі маманы Инха Шин ханым өңірлік талдауды қалыптастыруға мүмкіндік беретін проблемалық кредиттер бойынша жаңа өңірлік дерекқорды ұсынды[2].

АДБ, ERDI, ERCI экономисі Александр Раабе мырзаның модераторлығымен өткен панельдік пікірталаста Кельвин Лестер Ли мырза (АДБ SD3 қаржы секторы басқармасының қаржы секторы бойынша аға маманы), Стив Пун мырза (ShoreVest Capital Partners Ltd компаниясының аға консультациялық серіктесі) және Донг Хён Шин мырза (Hana F&I Inc компаниясының инвестициялық бөлімінің директоры) сөз сөйледі. Спикерлер проблемалық активтер нарығын тиімді дамыту үшін нақты, тұрақты және ашық нормативтік-құқықтық база қажет екенін атап өтті. Институционалдық дайындық және құрылымдық реформаларды жүргізу осы сектордың инвестициялық тартымдылығын едәуір арттырады. Сондай-ақ, қайта құрылымдаудың заңды және нарықтық құралдары проблемалық активтерді тиімді басқаруға мүмкіндік беретіні, ал жеке сектордың қатысуы бизнесті қалпына келтіруге және қосымша құн құруға ықпал ететіні атап өтілді.

Донг Хён Шин мырза Корея Республикасының тәжірибесін ұсынды, онда NPL-дің екінші деңгейлі нарықтарын дамытуға, өтімділікті кеңейтуге және осы сегментке жеке инвестицияларды ауқымдауға ықпал ететін мемлекеттік-жекешелік әріптестік және секьюритилендіру модельдері қолданылады.

Форумның қорытынды сессиясы «Проблемалық кредиттерді тиімді реттеуге арналған құқықтық, салалық және технологиялық шешімдер» тақырыбына арналды.

Негізгі назар құқықтық және институционалдық базаны жетілдіру, қайта құрылымдаудың салалық ерекшеліктері және технологияларды қолдану мәселелеріне аударылды.

Моңғолия банкирлері қауымдастығының бас директоры Амар Гхагвасурен мырзаның модераторлығымен өткен панельдік пікірталаста Шагдарсурен Зуунаи мырза (Моңғолия банкирлері қауымдастығының кеңесшісі), Бильгун Бадамсурен мырза (Активтерді басқару жөніндегі моңғол компаниясының аға заң кеңесшісі) және Чжи Бан Тан мырза (Longan Group Pte Ltd қаржы директоры) сөз сөйледі. Атап айтқанда, Үндістанның мемлекеттік AMC (NARCL) арқылы проблемалық активтерді басқару тәжірибесі талқыланды, бұл сенімді құқықтық және институционалдық база болған жағдайда жоғары тиімділік көрсетті. NPL нарығының толыққанды жұмыс істеуі үшін банкроттық, сот рәсімдері және реттеушілік қадағалауды күшейту салаларында реформалар қажет екені атап өтілді. Тау-кен өнеркәсібі сияқты проблемалық берешектің шоғырлануы жоғары салаларда қайта құрылымдаудың мамандандырылған стратегияларын қолдану талап етіледі. Сондай-ақ, активтерді бағалауды жеделдету, нарықтың ашықтығын арттыру және қайта құрылымдау процестерін оңтайландыру үшін жасанды интеллект, блокчейн және цифрлық платформалар сияқты озық технологияларды пайдалану мәселесі талқыланды.

Саммиттегі пікірталастарға қосымша ретінде IPAF үйлестіру кеңесінің отырысында ынтымақтастықтың негізгі бағыттары бойынша келісімдерге қол жеткізілді. Кеңес мүшелері АДБ-ның жаңа өнімін қолдады: NPL Watch Asia 2025, ол аймақтық талдау негізінде жыл сайын жаңартылып отырады. IPAF-тың ресми сайтына аналитикалық құралдарды кеңейтіп, проблемалық кредиттер бойынша интерактивті деректер базасын іске қосу жөнінде келісімге қол жеткізілді.

Айрықша назар проблемалық кредиттермен (NPL) сауда жасауға арналған өңірлік онлайн-платформаны дамытуға аударылды. Пилоттық жоба ZSAMC (ҚХР), KAMCO (Корея Республикасы) және DATC (Вьетнам) тарапынан жүзеге асырылады. Сондай-ақ мемлекеттік органдармен және депозиттерді сақтандыру корпорацияларымен (DICs) өзара іс-қимылды күшейту қолдау тапты, оның ішінде олардың IPAF саммиттеріне тұрақты қатысу мүмкіндігі қарастырылды.

Қосымша түрде NPL Watch Asia-ның болашақ басылымдарында терең талдау жүргізу үшін фокус-елдерді таңдау жоспарланды, болжау модельдерін жетілдіру, сондай-ақ жыл сайынғы іс-шаралар мен оқытуға арналған жаңа форматтар ұсынылды.

«Проблемалық кредиттер қоры» АҚ-ның IPAF Саммитіне қатысуы NPL басқарудың халықаралық тәжірибелері туралы өзекті ақпарат алуға, озық құралдармен және саясаттармен танысуға, сондай-ақ саланың негізгі ойыншыларымен кәсіби байланыстар орнатуға мүмкіндік берді. Форумда нормативтік және институционалдық реформа, технологияларды қолдану және проблемалық активтерді сауықтыру процестеріне жеке капиталды тарту мәселелеріне ерекше назар аударылды